Ενδομητρίωση

Η ενδομητρίωση είναι μια κατάσταση που μπορεί να επηρεάσει τις γυναίκες. Συμβαίνει όταν ιστός παρόμοιος με αυτόν του ενδομητρικού ιστού αναπτύσσεται έξω από τη μήτρα.

Μπορεί να είναι δύσκολο να διαγνωστεί και να έχει αρκετές επιπλοκές. Η αιτιολογία της συγκεκριμένης πάθησης δεν έχει διαπιστωθεί ακόμα, εντούτοις υπάρχουν ενδείξεις πως οφείλεται τόσο σε κληρονομικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες, όσο και σε αιτίες που σχετίζονται με τις ορμόνες (οιστρογόνα).

Πιο συγκεκριμένα, ενώ σε ένα μη παθολογικό οργανισμό τα κύτταρα της μήτρας αποβάλλονται από το σώμα με τη μορφή της περιόδου κατά τον εμμηνορρυσιακό κύκλο, στις ασθενείς με ενδομητρίωση τα κύτταρα αντιδρούν με τον ίδιο τρόπο με αυτά της μήτρας, συσσωρεύονται και στη συνέχεια διασπώνται και αιμορραγούν, με τη διαφορά ότι δεν αποβάλλονται από τον οργανισμό.

Η αιμορραγία που προκαλείται εντός της πυελικής περιοχής έχει ως συνέπεια την εκδήλωση πυελικού πόνου και τη δημιουργία κύστεων στις ωοθήκες. Ιδιαίτερα κατά τις ημέρες της εμμήνου ρύσεως, οι ασθενείς παρουσιάζουν αυξημένο κοιλιακό πόνο.

Η ενδομητρίωση μπορεί να διαγνωσθεί μέσα από το γυναικολογικό υπερηχογράφημα, τη μαγνητική τομογραφία αλλά και λαπαροσκοπικά.

Στις ασθενείς με ενδομητρίωση το ενδομήτριο αναπτύσσεται γύρω από τη μήτρα (σάλπιγγες, ωοθήκες, τράχηλος, κόλπος)  ή εκτός αυτής, δηλαδή σε άλλα μέρη του σώματος όπως το ορθό, το έντερο, την ουροδόχο κύστη.

Τα συμπτώματα που παρουσιάζουν συνήθως οι γυναίκες με ενδομητρίωση είναι:

• αυξημένη αιμορραγία κατά την περίοδο
• έντονος πυελικός πόνος
• πόνος και ενόχληση κατά τη σεξουαλική επαφή
• ναυτία και ζαλάδα (πιο σπάνια)
• υπογονιμότητα (δεν είναι καθολική ένδειξη)
• διαταραχές στο γαστρεντερολογικό σύστημα (πιο σπάνια)

Η συμπτωματολογία της συγκεκριμένης παθολογίας διαφέρει μεταξύ των ασθενών γι’ αυτό και η διαχείριση του προβλήματος γίνεται εξατομικευμένα και ανά περίπτωση.

Ο προσωπικός γυναικολόγος κάθε ασθενούς είναι εκείνος που μπορεί να διαπιστώσει βάσει των συμπτωμάτων και του ιστορικού της την ύπαρξη ενδομητρίωσης αλλά και να καταλήξει στην καλύτερη δυνατή μέθοδο αντιμετώπισης.

Οι τρόποι αντιμετώπισης της ενδομητρίωσης διαφέρουν από ασθενή σε ασθενή και αυτό επειδή υπάρχουν πολλές παράμετροι που λαμβάνονται υπόψη ώστε να ακολουθηθεί η κατάλληλη για το κάθε άτομο ξεχωριστά θεραπεία.

Ο γυναικολόγος είναι εκείνος που θα ορίσει την κατάλληλη μέθοδο αντιμετώπισης αφού πρώτα ερευνήσει καθοριστικούς παράγοντες όπως είναι η ηλικία, το ατομικό ιατρικό ιστορικό, η επιθυμία για τεκνοποίηση και το επίπεδο σοβαρότητας-κινδύνου της συμπτωματολογίας που εμφανίζει η ασθενής.

Προκειμένου να θεραπευτεί η ενδομητρίωση απαιτείται είτε χειρουργική αντιμετώπιση είτε η χορήγηση φαρμακευτικής αγωγής είτε ο συνδυασμός αυτών των μεθόδων.

Οι γυναίκες με ενδομητρίωση συχνά βοηθούνται με τη λήψη φαρμακευτικής αγωγής, αφού μειώνεται ο πυελικός πόνος και γενικότερα περιορίζεται σε μεγάλο βαθμό η εκδήλωση της συμπτωματολογίας.

Ωστόσο, σε προχωρημένες καταστάσεις ενδομητρίωσης μπορεί να χορηγηθεί ορμονολογική θεραπεία (επιθέματα, χάπια κ.ά.).

Η χειρουργική επέμβαση (υστερεκτομή) είναι συνήθως η τελευταία θεραπευτική λύση που συνιστάται καθώς πραγματοποιείται όταν συνυπάρχει και υπογονιμότητα στην ασθενή ή όταν η φαρμακευτική ή ορμονολογική θεραπεία κρίνονται μη αποτελεσματικές.

Η υστερεκτομή είναι η έσχατη λύση σε περιπτώσεις όπου η ενδομητρίωση δεν αντιμετωπίζεται με διαφορετικό τρόπο. Η ολική υστερεκτομή συνεπάγεται με την αφαίρεση της μήτρας και του τραχήλου.

Για τον λόγο αυτό, πραγματοποιείται με τη συγκατάθεση των γυναικών οι οποίες δεν επιθυμούν πλέον να τεκνοποιήσουν.

Πολλές φορές κατά την υστερεκτομή αφαιρούνται και οι ωοθήκες επειδή αυτά τα όργανα παράγουν οιστρογόνα και τα οιστρογόνα μπορούν να προκαλέσουν την ανάπτυξη ιστού που μοιάζει με το ενδομήτριο.

Υπάρχουν ωστόσο επεμβάσεις κατά τις οποίες αφαιρείται μόνο το άνω τμήμα της μήτρας και όχι τράχηλος (μερική υστερεκτομή).

Τέλος, η ριζική υστερεκτομή πραγματοποιείται συνήθως όταν υπάρχει καρκίνος. Αφαιρεί ολόκληρη τη μήτρα, τον τράχηλο και το πάνω μέρος του κόλπου.

Συμπερασματικά, πρόκειται για μια μέθοδο που δεν προτιμάται κυρίως όταν οι ασθενείς επιθυμούν να δημιουργήσουν οικογένεια, ωστόσο αποτελεί έναν τρόπο αποτελεσματικής αντιμετώπισης της ενδομητρίωσης, που όμως δεν αποκλείει το ενδεχόμενο επανεμφάνισή της σε άλλα όργανα.

Ενδομητρίωση δε σημαίνει και υπογονιμότητα απαραίτητα.

Συχνά οι ασθενείς με τη συγκεκριμένη παθολογία φοβούνται πως έχουν ή θα εμφανίσουν υπογονιμότητα και αυτό είναι μια λανθασμένη οπτική καθώς δεν ισχύει καθολικά ούτε έχει αποδειχθεί επιστημονικά.

Αν και έχει παρατηρηθεί χαμηλό ποσοστό γονιμοποίησης σε γυναίκες με ενδομητρίωση, δεν υπάρχει κάποιο επιστημονικά τεκμηριωμένο πόρισμα ότι η υπογονιμότητα είναι χαρακτηριστικό των ασθενών αυτών.

Οι παρατηρήσεις που έχουν γίνει σε ασθενείς με προχωρημένη ενδομητρίωση μέσω της λαπαροσκόπησης δείχνουν πως οι μείζονες πυελικές συμφύσεις ή περισωληνικές συμφύσεις που διαταράσσουν τη σύνδεση των σαλπίγγων-ωοθηκών και τη βατότητα του σωλήνα μπορεί να επηρεάσουν την απελευθέρωση των ωαρίων από την ωοθήκη, να αναστείλουν την παραλαβή του ωαρίου ή να εμποδίσουν τη μεταφορά του ωαρίου.

Παρόλα αυτά πολλές γυναίκες με ενδομητρίωση καταφέρνουν να τεκνοποιήσουν χωρίς κανένα πρόβλημα.