Κύστεις Ωοθηκών

Οι κύστεις ωοθηκών πρόκειται για συμπαγείς θύλακες που περιέχουν υγρό και βρίσκονται μέσα ή πάνω στην ωοθήκη.

Συνήθως είναι αβλαβείς και “σπάνε” μόνες τους με την πάροδο του χρόνου χωρίς να χρειαστεί κάποια επέμβαση ή φαρμακευτική αγωγή.

Ουσιαστικά πολλές από αυτές παράγονται φυσιολογικά από τον οργανισμό και στη συνέχεια εξαφανίζονται μόνες τους.

Ωστόσο, σε κάποιες περιπτώσεις οι κύστεις ωοθηκών μπορεί να είναι μια ένδειξη της ύπαρξης ενδομητρίωσης ή και πιο σπάνια καρκίνου.

Η συχνή και ενδελεχής παρακολούθηση από τον γυναικολόγο είναι καθοριστικής σημασίας για την άμεση αντιμετώπισή τους σε περίπτωση που κριθεί αναγκαίο.

Υπάρχουν διάφοροι τύποι κύστεων στις ωοθήκες όμως πιο συχνά εμφανίζονται οι εξής:

• Λειτουργικές κύστεις ωοθηκών: αποτελούν τον πιο κοινό τύπο ωοθηκικών κύστεων που δημιουργούνται κυρίως κατά την αναπαραγωγική ηλικία και συνήθως όταν δεν πραγματοποιείται ωορρηξία κατά τον εμμηνορροϊκό κύκλο.
• Ωοθυλακικές κύστεις: συχνά μπορεί να εμφανιστούν σε γυναίκες που λαμβάνουν θεραπεία υπογονιμότητας όταν το ωοθυλάκιο μεγεθύνεται και γεμίζει υγρό.
• Κύστεις ωχρού σωματίου: Συμβαίνει όταν το ωχρό σωμάτιο δεν διαλύεται αυτόματα κατά την απελευθέρωση του ωαρίου και μετατρέπεται σε σάκο που γεμίζει υγρό και αίμα. Συνήθως υπερβαίνουν τα 3 εκατοστά.
• Δερμοειδείς κύστεις: Οι δερμοειδείς κύστεις τείνουν να εμφανίζονται σε νεότερες γυναίκες. Αυτοί οι τύποι κύστεων ωοθηκών μπορούν να μεγαλώσουν αρκετά – έως και 15 εκατοστά σε διάμετρο. Αυτές οι κύστεις συχνά περιέχουν τρίχες, μέρη δοντιών ή οστά, λιπώδη ιστό κ.λ.π. Αυτό συμβαίνει επειδή αυτές αναπτύσσονται από κύτταρα που παράγουν ωάρια στην ωοθήκη.
• Κυσταδενώματα: Αναπτύσσονται από κύτταρα που καλύπτουν το εξωτερικό μέρος της ωοθήκης. Υπάρχουν διάφοροι τύποι όπως για παράδειγμα το ορώδες κυσταδένωμα που γεμίζει με ένα λεπτό υγρό και το βλεννώδες κυσταδένωμα που γεμίζει με ένα παχύρρευστο βλεννογόνου τύπου υγρό.
• Ενδομητριωσική κύστη: Πολλές γυναίκες που έχουν ενδομητρίωση αναπτύσσουν μία ή περισσότερες κύστεις ωοθηκών. Η ενδομητρίωση είναι μια κατάσταση όπου ο ενδομήτριος ιστός – ο ιστός που επενδύει τη μήτρα  – βρίσκεται έξω από τη μήτρα. Μερικές φορές σχηματίζει κύστεις που γεμίζουν με αίμα.
• Σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών: Λόγω ορμονολογικής ανισορροπίας δύναται κάποιες γυναίκες να εμφανίσουν πολλαπλές καλοήθεις κύστεις στις ωοθήκες.

Οι περισσότερες κύστεις είναι μικρές και δεν προκαλούν κάποιο ιδιαίτερο πρόβλημα ούτε υπάρχει συμπτωματολογία.

Σε περιπτώσεις που οι κύστεις είναι μεγάλες μπορεί να προκαλούν συμπτώματα ή να πιέζουν άλλα όργανα της πυελικής περιοχής και να μην μπορεί η ασθενής να προσδιορίσει το σημείο της ενόχλησης ή του πόνου.

Η πιο κοινή συμπτωματολογία που παρατηρείται σε ασθενείς με κύστεις ωοθηκών είναι:

• Η αίσθηση φουσκώματος, πρηξίματος ή πόνου στην πυελική περιοχή (συνήθως στη μία πλευρά της κάτω κοιλίας).
• Η αίσθηση πόνου κατά τη σεξουαλική επαφή.
• Η εμφάνιση δυσκοιλιότητας ή πόνου στο έντερο κατά την κένωση.
• Οι έντονοι πόνοι περιόδου ή οι ακανόνιστες περίοδοι.
• Η ύπαρξη συχνοουρίας σε περιπτώσεις όπου η κύστη της ωοθήκης πιέζει την ουροδόχο κύστη.
• Η αίσθηση πληρότητας φαγητού ακόμα και αν έχει ληφθεί μικρή ποσότητα γεύματος.

Οι επείγουσες καταστάσεις συμπτωματολογίας που οφείλονται σε κύστεις ωοθηκών και που χρήζουν άμεση αντιμετώπιση είναι:

• Η ξαφνική και έντονη ζάλη, ναυτία ή τάση για έμετο.
• Η εμφάνιση πυρετού.
• Η ταχυπαλμία.
• Η αίσθηση αδυναμίας.

Αν η ασθενής εμφανίσει ένα από τα παραπάνω συμπτώματα επείγουσας κατάστασης, τότε χρειάζεται να μεταβεί άμεσα σε γυναικολόγο ή νοσοκομείο ώστε να εξεταστεί το ενδεχόμενο συστροφής της ωοθήκης λόγω της μεγάλης κύστης.

Οι κύστεις ωοθηκών μπορεί να εμφανιστούν σε οποιαδήποτε ηλικία όμως συνήθως επηρεάζονται άμεσα οι αναπαραγωγικές ηλικίες δηλαδή από την εφηβεία ως την εμμηνόπαυση.

Η αντιμετώπιση μιας κύστης ωοθήκης, όπως είπαμε και προηγουμένως, απαιτεί συχνή παρακολούθηση από τον γυναικολόγο και εξατομικευμένη προσέγγιση-αντιμετώπιση.

Αυτό σημαίνει ότι η αντιμετώπιση εξαρτάται και από άλλους παράγοντες όπως το μέγεθος της κύστης, η ένταση των συμπτωμάτων, η ηλικία της ασθενούς, το ιατρικό ιστορικό της και η συνολική εικόνα της κύστης.

Μερικές από τις θεραπείες που προτείνονται περιλαμβάνουν:

• Τη λήψη φαρμάκων για τη μείωση της συμπτωματολογίας.
• Χειρουργική επέμβαση μέσω λαπαροσκόπησης για πιο απλές κύστεις.
• Χειρουργική επέμβαση για την αφαίρεση της κύστης ή ολόκληρης της ωοθήκης μέσω λαπαροτομίας σε περιπτώσεις που οι κύστεις είναι μεγάλες ή ύποπτες για την εμφάνιση καρκίνου.

Πιο συγκεκριμένα, η λήψη αντισυλληπτικών χαπιών δεν εξαφανίζει τις κύστεις όμως μειώνει σημαντικά την πιθανότητα εμφάνισης περαιτέρω κύστεων στις ωοθήκες.

Η λαπαροσκόπηση από την άλλη πλευρά είναι μέθοδος αφαίρεσης κύστεων στην ωοθήκη και ανήκει στις ελάχιστα επεμβατικές μεθόδους χειρουργικής (Minimally Invasive Surgery).

Η διαδικασία είναι απλή χωρίς τη δημιουργία πολλών τομών. Τέλος, η λαπαροτομία πραγματοποιείται συνήθως σε προχωρημένες καταστάσεις κύστεων ωοθηκών που δημιουργούν μεγάλο πρόβλημα ή έχουν καρκινική προδιάθεση.