Προγεννητικός έλεγχος

Ο προγεννητικός έλεγχος όπως αναφέρθηκε και παραπάνω είναι μια σειρά από εξετάσεις που πραγματοποιούνται αφενός για να βεβαιωθεί η υγεία μιας γυναίκα που επιθυμεί άμεσα να μείνει έγκυος και αφετέρου για να διασφαλιστεί η υγεία της μητέρας και του εμβρύου κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.

Έτσι χωρίζουμε τον προγεννητικό έλεγχο σε δύο στάδια: πριν και μετά την εγκυμοσύνη. Πιο συγκεκριμένα:

Προγεννητικός έλεγχος πριν την εγκυμοσύνη

Μια γυναίκα που επιθυμεί να μείνει έγκυος ή να μεγαλώσει την οικογένειά της, θα πρέπει να έχει πρώτα σιγουρευτεί πως η κατάσταση της υγείας της ή το ιατρικό και κληρονομικό ιστορικό της το επιτρέπουν με ασφάλεια.

Για τους λόγους αυτούς, ο γυναικολόγος προτρέπει συνήθως για ένα σύνολο εξετάσεων πρώιμου σταδίου.

Προγεννητικός έλεγχος κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης

Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης πραγματοποιείται ένα σύνολο εξετάσεων που γίνονται για να διαπιστωθεί η υγεία τόσο της εγκυμονούσας όσο και του εμβρύου.

Οι εξετάσεις αυτές χωρίζονται ανά τρίμηνο κυήσεως (πρώτο, δεύτερο και τρίτο τρίμηνο).

Το ιατρικό ιστορικό της μέλλουσας εγκυμονούσης επηρεάζει σημαντικά την εξέλιξη της εγκυμοσύνης της.

Ο προσωπικός γυναικολόγος θα πρέπει να είναι ενήμερος για καταστάσεις υγείας που χρήζουν ιδιαίτερης προσοχής και φροντίδας όπως:

• προηγούμενη κύηση κατά την οποία είχαν διαπιστωθεί παθολογικές καταστάσεις στο έμβρυο
• προηγούμενες πολλαπλές αποβολές
• παράγοντες κινδύνου λόγω λήψης φαρμάκων
• πιθανές αλλεργίες
• αυξημένος κίνδυνος λόγω χρωμοσωμικής διαταραχής ή άλλων μη ομαλών καταστάσεων στην οικογένεια της γυναίκας ή του συντρόφου
• κίνδυνος λόγω συνυπάρχουσας ασθένειας

Αρκετές είναι οι γυναίκες που ξεκινούν τη διαδικασία του προγεννητικού ελέγχου τις πρώτες εβδομάδες της κύησης.

Ωστόσο, συνιστάται η πραγματοποίηση των πρώτων εξετάσεων προγεννητικού ελέγχου πριν την έναρξη της εγκυμοσύνης και όταν το ζευγάρι μπει σε διαδικασία τεκνοποίησης.

Οι εξετάσεις που γίνονται πριν ακόμα το ζευγάρι μπει σε διαδικασία τεκνοποίησης είναι οι εξής:

• Μια συνολική ιατρική εξέταση κατά την οποία ο γυναικολόγος ενημερώνεται για το ιατρικό, ατομικό και οικογενειακό ιστορικό της γυναίκας και του συντρόφου της.
• Επίσκεψη στον οδοντίατρο για έλεγχο των δοντιών και των ούλων, καθώς κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης δύναται να επιδεινωθεί η κατάσταση της υγείας τους λόγω των αυξημένων ορμονών.
• Εμβολιασμός ένα μήνα περίπου πριν τη σύλληψη μπορεί να συσταθεί σε περιπτώσεις που υπάρχει υψηλός κίνδυνος ηπατίτιδας Β και άλλων ασθενειών στις οποίες ο οργανισμός δεν έχει εκτεθεί.
• Έλεγχος για χρόνιες νόσους.

Οι εξετάσεις κατά το πρώτο τρίμηνο κυήσεως περιλαμβάνουν:

• Την επιβεβαίωση της κύησης μέσω μέτρησης επιπέδων β-χοριακής γοναδοτροπίνης είτε μέσω εξέτασης ούρων είτε μέσω εξετάσεων αίματος.
• Αιματολογικές εξετάσεις κατά τις οποίες ελέγχονται τα επίπεδα αιμοσφαιρίνης, ο αριθμός των λευκών αιμοσφαιρίων, ο σίδηρος, η φερριτίνη, ο προσδιορισμός του Rh και τέλος ο έλεγχος για Σεξουαλικώς Μεταδιδόμενα Νοσήματα (ΣΜΝ).
• Έλεγχος θυρεοειδούς αδένα.
• Έλεγχος για Μεσογειακή αναιμία ή Δρεπανοκυτταρική αναιμία.
• Λήψη τροφοβλάστης μετά τη 10η εβδομάδα για την εξέταση του καρυότυπου του εμβρύου.
• Υπερηχογράφημα πρώτου τριμήνου, για τον προσδιορισμό του μεγέθους και της θέσης του μωρού.
• Εξέταση αυχενικής διαφάνειας.

Οι εξετάσεις κατά το δεύτερο τρίμηνο κυήσεως περιλαμβάνουν:

• Εξετάσεις για τυχόν ύπαρξη ανατομικών ανωμαλιών στο έμβρυο (υπερηχογράφημα β επιπέδου μεταξύ 21ης-25ης εβδομάδας).
• Εργαστηριακές εξετάσεις: αιματολογικές και ούρων κατά τις οποίες διερευνώνται η λειτουργία των νεφρών και του ήπατος, το σάκχαρο αίματος, η παρουσία λοιμώξεων και ο έλεγχος αντισωμάτων.
• Αμνιοπαρακέντηση σε ορισμένες περιπτώσεις για τη διερεύνηση τυχόν γενετικών ανωμαλιών του εμβρύου με πλήρη ακρίβεια.

Οι εξετάσεις κατά το τρίτο τρίμηνο κυήσεως περιλαμβάνουν:

• Υπερηχογράφημα Doppler κατά την οποία ελέγχεται η τροφοδοσία του εμβρύου μέσω του πλακούντα.
• Καρδιοτοκογράφημα.
• Τεστ για τον β-αιμολυτικό στρεπτόκοκκο ομάδος Β (group B strep ή GBS).

Η μόνη μέθοδος κατά την οποία μπορούμε να εξετάσουμε το γενετικό υλικό του εμβρύου είναι η αμνιοπαρακέντηση.

Η εξέταση αυτή ερευνά την τυχόν ύπαρξη χρωμοσωμικών ανωμαλιών (σύνδρομο Down) ή γενετικών ασθενειών.

Πρόκειται για μια ειδική εξέταση που ανήκει στις επεμβατικές και συνήθως πραγματοποιείται το διάστημα μεταξύ 15ης και 20ής εβδομάδας κύησης. αλλά μπορεί επίσης να γίνει μέχρι το τοκέτο.

Η διαδικασία που ακολουθείται είναι η λήψη αμνιακού υγρού από τον σάκο της κύησης μέσω μιας λεπτής βελόνας που εισέρχεται μέσα στην κοιλιά και φτάνει στη μήτρα. Ο υπέρηχος χρησιμοποιείται για να καθοδηγήσει τη διαδικασία.

Υπάρχει πολύ μικρή πιθανότητα απώλειας εγκυμοσύνης με αμνιοπαρακέντηση. Διαρροή αμνιακού υγρού και ελαφρά αιμορραγία μπορεί να συμβεί μετά την αμνιοπαρακέντηση. Στις περισσότερες περιπτώσεις, και τα δύο σταματούν από μόνα τους.

Στο CVS, λαμβάνεται δείγμα ιστού από τον πλακούντα.

Το κύριο πλεονέκτημα του  έναντι της αμνιοπαρακέντησης είναι ότι το CVS γίνεται νωρίτερα από την αμνιοπαρακέντηση, μεταξύ 10 και 13 εβδομάδων εγκυμοσύνης όμως η πιθανότητα αποβολής  με CVS είναι ελαφρώς μεγαλύτερη από την πιθανότητα αποβολής με αμνιοπαρακέντηση.