Κλιμακτήριος και Εμμηνόπαυση

Η εμμηνόπαυση ορίζεται ως απουσία έμμηνο ρύσεως για 1 χρόνο.

Συμβαίνει όταν οι ωοθήκες σταματούν να παράγουν οιστρογόνα. Τα οιστρογόνα είναι μια ορμόνη που βοηθά στον έλεγχο του εμμηνορροϊκού κύκλου.

Η εμμηνόπαυση σηματοδοτεί το τέλος της αναπαραγωγικής ηλικίας.

Ηλικία εμμηνόπαυσης είναι η ηλικία τελευταίας έμμηνο ρύσεως. Το 95 % των γυναικών θα μπουν στην εμμηνόπαυση στην ηλικία των 45-55 ετών.

Η μέση ηλικία της εμμηνόπαυσης είναι τα 51 έτη.

Περιεμμηνόπαυση ή κλιμακτήριος είναι το διάστημα προ εμμηνόπαυσης, κατά το οποίο γίνεται εμφανής η ανεπάρκεια των ωοθηκών και κρατάει περίπου 4 έτη.

Η γυναίκα γεννιέται με συγκεκριμένο αριθμό ωοθυλακίων τα οποία υφίστανται ατρησία και μειώνονται σταδιακά. Μετά την ηλικία των 30 και 40 ετών, η ποσότητα των οιστρογόνων που παράγεται από τις ωοθήκες αρχίζει να μειώνεται.

Ένα κοινό σημάδι της κλιμακτηρίου είναι μια αλλαγή στον εμμηνορροϊκό κύκλο. Οι κύκλοι μπορεί να γίνουν μεγαλύτεροι από το συνηθισμένο ή να γίνουν πιο σύντομοι.

Η ποσότητα της ροής μπορεί να γίνει ελαφρύτερη ή βαρύτερη. Αν και οι αλλαγές αυτές είναι φυσιολογικές κατά την περίοδο του κλιμακτηρίου, θα πρέπει οι γυναίκες να επισκεφτούν τον γυναικολόγο.

Η μη φυσιολογική κολπική αιμορραγία πρέπει να διερευνηθεί. Το 80% των γυναικών θα είναι εμμηνοπαυσιακές στην ηλικία των 54 ετών.

Η γυναίκα γεννιέται με συγκεκριμένο αριθμό ωοθυλακίων τα οποία υφίστανται ατρησία και μειώνονται σταδιακά. Υπάρχει διπλασιασμός του ρυθμού ατρησίας μετά την ηλικία των 37 ετών και η εμμηνόπαυση επέρχεται όταν παραμένουν περίπου 1000 ωοθυλάκια ανά ωοθήκη.

Υπάρχει σταδιακή αύξηση FSH, με μεγαλύτερη και ταχύτερη διέγερση των ωοθηλακίων, δηλαδή μικρότεροι κύκλοι, μπορεί και αιμορραγίες, αργότερα μείωση των ωοθηλακίων, πτώση οιστραδιόλης και συνέπειες λόγω υποοιστρογοναιμίας.

Οι γυναίκες στα περισσότερα κράτη του Δυτικού κόσμου έχουν προσδόκιμο επιβίωσης τα 80 έτη.

Υπό αυτή την έννοια και έχοντας στο μυαλό μας πως η εμμηνόπαυση ξεκινά στα πενήντα έτη περίπου, άρα μια γυναίκα θα ζήσει κατά το 1/3 της ζωής της ως εμμηνοπαυσιακή.

Συνεπώς το 20% του πληθυσμού των γυναικών είναι στην εμμηνόπαυση.

Η συστηματική θεραπεία με οιστρογόνα (με ή χωρίς προγεστερόνη) έχει αποδειχθεί ότι είναι η καλύτερη θεραπεία για την ανακούφιση από εξάψεις και νυχτερινές εφιδρώσεις. Επίσης ανακουφίζουν από την ξηρότητα του κόλπου.

Τα συστηματικά οιστρογόνα προστατεύουν από την απώλεια οστικής μάζας που συμβαίνει νωρίς στην εμμηνόπαυση και συμβάλλουν στην πρόληψη καταγμάτων ισχίου και σπονδυλικής στήλης.

Πρώιμη Εμμηνόπαυση είναι η εμμηνόπαυση σε ηλικίες 40 -45 ετών.

Οι γυναίκες σε αυτήν ηλικιακή ομάδα θα υποστούν τις συνέπειες της εμμηνόπαυσης εντονότερα και νωρίτερα.

Η Πρόωρη Ωοθηκική Ανεπάρκεια είναι η ‘Εμμηνόπαυση’ σε ηλικίες κάτω των 40 ετών.

Είναι μία παθολογική οντότητα και χρήζει διερεύνησης ως προς την αιτιολογία της.

Σε γυναίκες άνω των 45 ετών η διάγνωση μπαίνει όταν υπάρχει αμηνόρροια.

Σε γυναίκες κάτω των 45 ετών, όταν υπάρχουν διαταραχές κύκλου ή αμηνόρροια σε συνδυασμό με υψηλή FSH.

Σε γυναίκες άνω των 45 ετών δε χρειάζονται απαραιτήτως ορμονικός έλεγχος για τη διάγνωση της εμμηνόπαυσης

Σε γυναίκες άνω των 45 ετών η διάγνωση μπαίνει όταν υπάρχει αμηνόρροια.

Σε γυναίκες κάτω των 45 ετών, όταν υπάρχουν διαταραχές κύκλου ή αμηνόρροια σε συνδυασμό με υψηλή FSH.

Σε γυναίκες άνω των 45 ετών δε χρειάζονται απαραιτήτως ορμονικός έλεγχος για τη διάγνωση της εμμηνόπαυσης

Η ορμονοθεραπεία (οιστρογόνα και προγεστερόνη) ή θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης βοηθάνε στην ανακούφιση των συμπτωμάτων της κλιμακτηρίου και της εμμηνόπαυσης.

Τα οιστρογόνα και προγεστερόνη μερικές φορές αποκαλούνται «συνδυασμένη ορμονοθεραπεία» ή απλώς «ορμονοθεραπεία».

Η συστηματική θεραπεία με οιστρογόνα (με ή χωρίς προγεστερόνη) έχει αποδειχθεί ότι είναι η καλύτερη θεραπεία για την ανακούφιση από εξάψεις και νυχτερινές εφιδρώσεις. Επίσης ανακουφίζουν από την ξηρότητα του κόλπου.

Τα συστηματικά οιστρογόνα προστατεύουν από την απώλεια οστικής μάζας που συμβαίνει νωρίς στην εμμηνόπαυση και συμβάλλουν στην πρόληψη καταγμάτων ισχίου και σπονδυλικής στήλης.

Η συστηματική ορμονική θεραπεία αντενδείκνυται σε γυναίκες που έχουν

• Ατομικό ιστορικό καρκίνου μαστού και ενδομητρίου
• Ιστορικό εμφράγματος
• Ιστορικό θρομβοεμβολικού επεισοδίου
• Ενεργός ηπατική νόσος
• Αδιάγνωστη κολπική αιμόρροια

Τα βότανα που έχουν χρησιμοποιηθεί για την ανακούφιση των συμπτωμάτων της εμμηνόπαυσης περιλαμβάνουν το μαύρο cohosh και τα κινέζικα φυτικά φάρμακα.

Μόνο μερικές από αυτές τις ουσίες έχουν μελετηθεί ως προς την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα.

Επίσης, δε ρυθμίζεται ο τρόπος παραγωγής αυτών των προϊόντων. Δεν υπάρχει καμία εγγύηση ότι το προϊόν περιέχει ασφαλή συστατικά ή αποτελεσματικές δόσεις της ουσίας.

Εάν παίρνετε ένα από αυτά τα προϊόντα, φροντίστε να ενημερώσετε τον γυναικολόγο σας.

Όταν υπάρχουν αντενδείξεις στη θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης, τότε πολλές μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες μπορούν να χρησιμοποιούν φυτοοιστρογόνα στα συμπληρώματα διατροφής ως μια ασφαλέστερη εναλλακτική από την ορμονική θεραπεία.

Τα φυτοοιστρογόνα είναι ουσίες που παράγονται από τα φυτά.

Κάποιες μελέτες που αξιολόγησαν την επίδραση των σκευασμάτων που περιέχουν φυτοοιστρόγονα, παρουσίασαν κάποια οφέλη στη μείωση των συμπτωμάτων της εμμηνόπαυσης.

Η οστεοπόρωση είναι μια κατάσταση κατά την οποία τα οστά γίνονται λεπτά, εύθραυστα και αδύναμα. Αυτές οι αλλαγές μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο καταγμάτων.

Τα κατάγματα που προκαλούνται λόγω οστεοπόρωσης έχουν συνδεθεί με αυξημένο κίνδυνο θανάτου.

Η οστεοπόρωση εμφανίζεται πέντε φορές πιο συχνά στις γυναίκες από ότι στους άνδρες.

• Λήψη κορτιζόνης
• Ασθένειες όπως η φλεγμονώδης νόσος του εντέρου
• Χαμηλή πρόσληψη ασβεστίου
• Ανεπάρκεια βιταμίνης D
• Ιστορικό αμηνόρροιας
• Υψηλή πρόσληψη καφεΐνης
• Αλκοόλ (τρία ή περισσότερα ποτά την ημέρα)
• Ακινησία
• Κάπνισμα (συμπεριλαμβανομένου του παθητικού καπνίσματος)
• Πτώση
• Λεπτός σωματότυπος

Τα οιστρογόνα προστατεύουν από την απώλεια οστικής μάζας. Μετά την εμμηνόπαυση, οι ωοθήκες παράγουν πολύ λίγα οιστρογόνα. Αυτή η μείωση των οιστρογόνων πυροδοτεί μια περίοδο ταχείας οστικής απώλειας στις γυναίκες που ξεκινά 1 χρόνο πριν από την τελευταία έμμηνο ρύση και διαρκεί περίπου 3 χρόνια.

Η οστεοπόρωση μπορεί να μην προκαλεί συμπτώματα για δεκαετίες. Ωστόσο, ορισμένα σημεία και συμπτώματα εμφανίζονται καθώς η ασθένεια εξελίσσεται και όταν τα οστά της σπονδυλικής στήλης εξασθενούν, μπορεί να σπάσουν.

Το FRAX λαμβάνει υπόψη την ηλικία, το φύλο, τον δείκτη μάζας σώματος, το κάπνισμα, την κατανάλωση αλκοόλ και άλλους παράγοντες κινδύνου για οστεοπόρωση.

Η θεραπεία συνιστάται εάν το FRAX δείχνει ότι έχετε 3% κίνδυνο κατάγματος ισχίου ή 20% κίνδυνο για μείζον οστεοπορωτικό κάταγμα ή και τα δύο.

Το FRAX χρησιμοποιείται επίσης για να αποφασιστεί εάν οι γυναίκες κάτω των 65 ετών θα πρέπει να υποβληθούν σε εξέταση DEXA (Μέτρηση οστικής πυκνότητας).

Τα προβλήματα της κλιμακτηρίου και εμμηνόπαυσης αφορούν μεγάλη μάζα του γυναικείου πληθυσμού.

Πρέπει να γίνει σωστή ενημέρωση για τις συνέπειες της κλιμακτηρίου-εμμηνόπαυσης, όπως είναι οι αγγειοκινητικές διαταραχές, το Ουρογεννητικό Σύνδρομο Εμμηνόπαυσης και η οστεοπόρωση.

Να γίνει σύσταση για αλλαγή στον τρόπο ζωής- διατροφή και θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης για την αντιμετώπιση των συνεπειών, όταν δεν υπάρχουν αντενδείξεις.

Οι γυναίκες σε αυτήν την πληθυσμιακή ομάδα πρέπει τακτικά να επισκέπτονται τον γυναικολόγο, για να αντιμετωπίσουν τις συνέπειες της κλιμακτηρίου-εμμηνόπαυσης έγκαιρα.