Ιός των ανθρώπινων θηλωμάτων (HPV)

Ο ιός των ανθρώπινων θηλωμάτων, γνωστός διεθνώς ως HPV, αποτελεί μία από τις πιο συνηθισμένες σεξουαλικά μεταδιδόμενες λοιμώξεις παγκοσμίως.

Η μόλυνση αυτή είναι υπεύθυνη για διάφορες παθήσεις, από απλά δερματικά θηλώματα έως σοβαρότερες καταστάσεις όπως ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας.

Η ανάγκη για ευαισθητοποίηση και αποτελεσματική πρόληψη είναι επιτακτική, καθώς ο HPV μπορεί να μεταδοθεί ακόμα και όταν οι φορείς του δεν εμφανίζουν συμπτώματα.

Σε αυτό το άρθρο θα γίνει μια ανάλυση του  ιού HPV, θα παρουσιαστούν οι τρόποι διάγνωσής του, καθώς και οι μέθοδοι θεραπείας του. Επιπλέον, θα αναδειχθούν ορισμένες στρατηγικές πρόληψης, συμπληρώνοντας έτσι έναν ολοκληρωμένο οδηγό για την κατανόηση και την αντιμετώπιση του HPV.

Ο HPV είναι ένας πολύπλοκος DNA ιός από την οικογένεια των Papillomaviridae και αποτελείται από περισσότερους από 200 διαφορετικούς γονότυπους.

Κάθε τύπος έχει τη δική του πιθανότητα να προκαλέσει συγκεκριμένες παθήσεις, από απλές π.χ. δερματικές έως και ογκολογικές π.χ. καρκινικές αναπτύξεις.

Οι τύποι του HPV χωρίζονται σε δύο μεγάλες κατηγορίες: τους χαμηλού κινδύνου τύπους, οι οποίοι προκαλούν κυρίως θηλώματα ή κονδυλώματα στο δέρμα και τα γεννητικά όργανα, και τους υψηλού κινδύνου, οι οποίοι μπορούν να οδηγήσουν σε διάφορες μορφές καρκίνου, όπως του τραχήλου της μήτρας, του πρωκτού, του στόματος, και άλλων περιοχών του σώματος.

Η μετάδοση του γεννητικού HPV γίνεται κυρίως μέσω σεξουαλικής επαφής, περιλαμβάνοντας την κολπική, την πρωκτική και τη στοματική επαφή. Μέσω της τριβής κατά τη σεξουαλική επαφή, ο ιός μεταφέρεται από το ένα δέρμα στο άλλο, αλλά και οι μικροτραυματισμοί που προκαλούνται κατά τη διαδικασία αυτή ωθούν τον ιό να προχωρήσει βαθύτερα στο επιθήλιο προκαλώντας αλλοιώσεις.

Η ικανότητα του ιού να μεταδοθεί ακόμη και όταν δεν υπάρχουν εμφανή συμπτώματα κάνει την πρόληψη πιο περίπλοκη. Επιπλέον, ο HPV μπορεί να μεταδοθεί και μέσω μη σεξουαλικής δερματικής επαφής, όπως είναι η επαφή με μολυσμένες επιφάνειες ή κοινόχρηστα αντικείμενα σε δημόσιους χώρους όπως σάουνες και γυμναστήρια.

Ο HPV μπορεί να προκαλέσει διάφορες κλινικές καταστάσεις, από απλά θηλώματα έως σοβαρές παθήσεις όπως καρκίνο. Οι κλινικές εκδηλώσεις εξαρτώνται από τον τύπο του ιού και την περιοχή του σώματος που επηρεάζεται.

Συμπτώματα των χαμηλού κινδύνου τύπων HPV

Οι χαμηλού κινδύνου τύποι του HPV συνήθως προκαλούν θηλώματα στο δέρμα και τα γεννητικά όργανα.

Τα κονδυλώματα είναι ανώδυνες, ανεπαίσθητες αναπτύξεις που μπορούν να εμφανιστούν στην περιοχή των γεννητικών οργάνων ή κοντά στον πρωκτό.

Αυτά μπορεί να έχουν μορφή μικρών σαρκωδών εκβλαστήσεων που μοιάζουν με μικροσκοπικό κουνουπίδι και είναι συνήθως ανώδυνα αλλά μπορεί να προκαλέσουν δυσφορία ή κνησμό και να φαίνονται αντιαισθητικά.

Συμπτώματα των υψηλού κινδύνου τύπων HPV

Οι υψηλού κινδύνου τύποι του HPV είναι πιο πιθανό να οδηγήσουν σε καρκινικές παθήσεις.

Αυτοί οι τύποι μπορεί να προκαλέσουν αλλαγές στα κύτταρα, γνωστές ως προκαρκινικές δυσπλασίες, που μπορούν να εξελιχθούν σε καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, του πρωκτού, του στόματος, και άλλων περιοχών. Οι εμφανείς αλλοιώσεις μπορεί να γίνουν διηθητικοί καρκίνοι.

Συνήθως, οι προκαρκινικές αλλαγές δεν προκαλούν συμπτώματα και μπορεί να μην είναι ανιχνεύσιμες χωρίς ιατρική εξέταση.

Η σημασία της πρώιμης διάγνωσης και η ανάγκη για τακτικές ιατρικές εξετάσεις είναι κρίσιμη, καθώς οι προκαρκινικές καταστάσεις μπορούν να θεραπευτούν πριν εξελιχθούν σε καρκίνο.

Η διάγνωση του HPV περιλαμβάνει διάφορες μεθόδους, οι οποίες επικεντρώνονται στην ανίχνευση του ιού και την παρακολούθηση για πιθανές παθήσεις που μπορεί να προκαλέσει.

Μέθοδοι διάγνωσης του HPV

• Τεστ Παπ (Pap smear): Είναι μια συνηθισμένη εξέταση για τις γυναίκες, η οποία πραγματοποιείται για την ανίχνευση αλλαγών στα κύτταρα του τραχήλου της μήτρας που μπορεί να υποδηλώνουν προκαρκινικές καταστάσεις ή καρκίνο.
• HPV DNA Τεστ: Αυτό το τεστ ανιχνεύει την παρουσία του DNA του HPV στα κύτταρα του τραχήλου της μήτρας και χρησιμοποιείται για την ανίχνευση των τύπων υψηλού κινδύνου που μπορεί να προκαλέσουν καρκίνο.
• Κολποσκόπηση: Εφαρμόζεται σε περιπτώσεις όπου τα αποτελέσματα του Τεστ Παπ είναι ανώμαλα, ώστε να εξετάσει λεπτομερώς τον τράχηλο της μήτρας για τυχόν αλλοιώσεις.

Προληπτικά μέτρα και συνιστώμενες εξετάσεις

Η πρόληψη του HPV περιλαμβάνει την τακτική ιατρική παρακολούθηση και τον εμβολιασμό. Συνιστάται ο εμβολιασμός για άτομα ηλικίας 9 έως 26 ετών, με έμφαση στα παιδιά και τους εφήβους πριν αρχίσουν τη σεξουαλική τους δραστηριότητα, παρέχοντας έτσι την καλύτερη προστασία από τους πιο επικίνδυνους τύπους του HPV. 

Επιπλέον, τα τακτικά Τεστ Παπ στα πλαίσια του ετήσιου γυναικολογικού ελέγχου, καθώς και τα HPV DNA τεστ συνιστώνται για τις γυναίκες ως κρίσιμο μέρος της προληπτικής φροντίδας.

Η θεραπεία των θηλωμάτων που προκαλούνται από τους χαμηλού κινδύνου τύπους του HPV επικεντρώνεται κυρίως στην απομάκρυνσή τους μέσω διάφορων ιατρικών τεχνικών:

• Τοπικά φάρμακα: Κοινά χρησιμοποιημένα τοπικά φάρμακα περιλαμβάνουν τα διαλύματα και τις κρέμες που περιέχουν δραστικές ουσίες όπως το podophyllotoxin ή το imiquimod. Αυτές οι θεραπείες εφαρμόζονται απευθείας στα θηλώματα, προκαλώντας την κυτταρική απόπτωση ή ενισχύοντας την τοπική ανοσοαπόκριση για την απομάκρυνσή τους.
• Κρυοθεραπεία: Η κρυοθεραπεία είναι μια διαδικασία όπου τα θηλώματα παγώνονται με υγρό άζωτο. Αυτή η τεχνική προκαλεί την καταστροφή των κυττάρων του θηλώματος μέσω της ξαφνικής παγωμένης θερμοκρασίας, οδηγώντας σε σταδιακή απολέπιση του παγωμένου ιστού.
• Χειρουργική επέμβαση: Για πιο ανθεκτικά ή μεγαλύτερα θηλώματα, η χειρουργική επέμβαση μπορεί να είναι απαραίτητη. Αυτή η διαδικασία περιλαμβάνει την απομάκρυνση του θηλώματος με τομή και αφαίρεση, ενώ η περιοχή αναρρώνει υπό την επίβλεψη ιατρού.

Οι μέθοδοι πρόληψης του HPV περιλαμβάνουν πολλαπλά μέτρα για τη μείωση της μετάδοσης και την προστασία από τις πιο σοβαρές εκδηλώσεις της λοίμωξης:

Μερικές προληπτικές μέθοδοι του HPV είναι:

• Εμβολιασμός: Τα εμβόλια όπως το Gardasil 9 προσφέρουν ευρεία προστασία κατά των πιο κοινών και επικίνδυνων τύπων του HPV, περιλαμβάνοντας αυτούς που προκαλούν καρκίνο και γεννητικά θηλώματα. Ο εμβολιασμός συνιστάται για άνδρες και γυναίκες και μπορεί να δοθεί από νεαρή ηλικία μέχρι τα 26 έτη, με ειδικές συστάσεις για αναπλήρωση σε μεγαλύτερες ηλικίες υπό συγκεκριμένες συνθήκες.
• Ασφαλής σεξουαλική συμπεριφορά: Η χρήση προφυλακτικών κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής μειώνει την πιθανότητα μετάδοσης του HPV. Είναι επίσης σημαντικό τα άτομα να έχουν επίγνωση των σεξουαλικών τους συντρόφων και των πιθανών κινδύνων στους οποίους μπορεί να εκτεθούν.
• Τακτικές ιατρικές εξετάσεις: Η συχνότητα των Τεστ Παπ και των HPV DNA τεστ πρέπει να γίνεται σύμφωνα με τις ιατρικές συστάσεις, εξασφαλίζοντας έτσι την έγκαιρη ανίχνευση και θεραπεία τυχόν προκαρκινικών ή καρκινικών αλλοιώσεων.

Ο HPV αποτελεί μια από τις πιο διαδεδομένες σεξουαλικά μεταδιδόμενες λοιμώξεις παγκοσμίως, επηρεάζοντας εκατομμύρια άτομα.

Με την ευρεία γκάμα των κλινικών εκδηλώσεων, από απλά θηλώματα μέχρι σοβαρότερες παθήσεις όπως ο καρκίνος, η σημασία της ενημέρωσης και της πρόληψης είναι πιο κρίσιμη από ποτέ.

Η ανάγκη για ενημέρωση είναι επιτακτική. Η κοινωνία μας χρειάζεται να ενισχύσει τις προσπάθειες για την προάσπιση της δημόσιας υγείας, με την ενεργή συμμετοχή κάθε ατόμου σε προγράμματα προαγωγής της υγείας και πρόληψης παθήσεων.

• https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/hpv-infection/symptoms-causes/
• https://immunisationhandbook.health.gov.au/
• https://www.nhs.uk/conditions/human-papilloma-virus-hpv/
• https://www.cancer.org.au/
• https://www.cancer.gov/
• https://athenslab.gr/
• https://health.ec.europa.eu/