Skip to main content

Παιδική & Εφηβική Γυναικολογία

Το ειδικό πεδίο της Παιδικής και Εφηβικής Γυναικολογίας αποτελεί μια προηγμένη υποκατηγορία της γυναικολογίας, με σκοπό την πιο εξειδικευμένη φροντίδα των θεμάτων που αντιμετωπίζονται σε αυτήν την κρίσιμη ηλικιακή φάση.

Υπάρχουν πολλές προκλήσεις, όπως το άγχος που νιώθουν οι γονείς, οι δυσκολίες που παρουσιάζονται κατά την συλλογή της αναμνηστικής ιστορίας του παιδιού και η ανάγκη για ειδικά προσαρμοσμένη προσέγγιση κατά την εξέταση.

Τι είναι Παιδική και Εφηβική Γυναικολογία;

Η Παιδική και Εφηβική Γυναικολογία είναι μία ξεχωριστή εξειδίκευση της γυναικολογίας και ο στόχος είναι η καλύτερη αντιμετώπιση των προβλημάτων σε αυτήν την ευαίσθητη ηλικία.

Τα ζητήματα είναι αρκετά, όπως το άγχος των γονέων, η δυσκολία λήψης ιστορικού από το παιδί και η εξέταση πρέπει να γίνει με ειδική προσέγγιση.

Μερικά Tips κατά τη λήψη ιστορικού και την κλινική εξέταση.

  • Ιστορικό παίρνουμε από τον γονέα, αλλά αν είναι δυνατόν και από το παιδί.
  • Σε κάποιες περιπτώσεις, ίσως χρειαστεί διακριτικά να χωριστεί το παιδί από τον γονέα.
  • Εξέταση  πρέπει να γίνει σε ήρεμο και φιλικό προς το παιδί περιβάλλον.
  • Εξηγούμε με απλά λόγια τι θα κάνουμε στην εξέταση.
  • Είναι προτιμότερο να υπάρχει συνοδός ή νοσηλευτής, ο οποίος θα  αποσπά την προσοχή του παιδιού.
  • Πάντα σκεπάζουμε το σώμα του παιδιού και εκθέτουμε μόνο την περιοχή που εξετάζεται.

Γυναικολογικά προβλήματα της παιδικής ηλικίας

Τα συχνά γυναικολογικά προβλήματα της παιδικής ηλικίας

Οι συχνές γυναικολογικές παθήσεις της παιδικής ηλικίας είναι η αιδιοκολπIτιδα, η σύμμυση χειλέων και η πρώιμη ήβη.

Πριν προχωρήσουμε στη λεπτομερή ανάλυση της κάθε πάθησης, είναι σημαντικό να τονιστεί ότι οι γυναικολογικές διαταραχές στην παιδική ηλικία, όπως η αιδιοκολπίτιδα, η σύμμυση χειλέων και η πρώιμη ήβη, μπορεί να προκαλέσουν ανησυχία και σύγχυση.

Οι γονείς και τα παιδιά πρέπει να γνωρίζουν ότι αυτά τα προβλήματα είναι σχετικά συχνά και υπάρχουν αποτελεσματικές μέθοδοι θεραπείας και αντιμετώπισης.

Είναι πάντα σημαντικό να διεξάγεται ανοιχτή και ειλικρινής επικοινωνία με τον ειδικό για την καλύτερη δυνατή φροντίδα.

Άλλα σπανιότερα προβλήματα της παιδικής ηλικίας

Πέρα από συχνά γυναικολογικά προβλήματα της παιδικής ηλικίας, υπάρχουν και άλλα προβλήματα που συναντάμε σπανιότερα, όπως τα κυστικά μορφώματα ωοθήκης, τραυματισμοί γεννητικών οργάνων και η σεξουαλική κακοποίηση.

Θα παρουσιάσουμε κάθε πρόβλημα ξεχωριστά και θα αναφερθούμε στη διάγνωση και στους κατάλληλους τρόπους αντιμετώπισής τους.

Αιδοιοκολπίτιδα

Η αιδοιοκολπίτιδα είναι η συχνότερη γυναικολογική πάθηση της παιδικής ηλικίας. Παρατηρείται συχνότερα σε κοριτσάκια 2 με 8 ετών με συχνές υποτροπές, όμως υπάρχει αυτόματη ίαση πριν την εφηβεία.

Η αιδοιοκολπίτιδα εκδηλώνεται με συμπτώματα, όπως:

  • Κολπικές εκκρίσεις
  • Καύσος
  • Φαγούρα
  • Πόνος
  • Δυσουρία
  • Σύμμυση των μικρών χειλέων του αιδοίου,  μπορεί να εμφανισθεί σε παραμελημένες περιπτώσεις.
  • Αιμορραγικό έκκριμμα, το οποίο είναι σπάνιο και πρέπει να διερευνάται περαιτέρω.

Η αιδιοκολπίτιδα οφείλεται σε μικρόβια που συνήθως προέρχονται από το έντερο. Λόγω έλλειψης οιστρογόνων το δέρμα του αιδίου των κοριτσιών είναι λεπτό και ευαίσθητο.

Επίσης, η ανατομία της περιοχής είναι τέτοια, που ο πρωκτός είναι πολύ κοντά στον κόλπο και όταν υπάρχει υπολλειπόμενη υγιεινή, τα μικρόβια μπορούν εύκολα να περάσουν στην ευαίσθητη περιοχή.

Παθογένεια

Τα μισά περιστατικά αιδοιοκολπίτιδας οφείλονται σε μολυσματικούς παράγοντες, όπως:

  • Group A Strep
  • Haemophilus Influeanzae
  • Άλλοι στρεπτόκοκκοι
  • Σταφυλόκοκκος
  • Enterobius vermicularis
  • Candida: είναι σπάνια και όταν συναντάμε πρέπει να γίναι διερεύνιση για Διαβήτη και Πρώιμη ήβη.
  • Χλαμύδια, Τριχομονάδα, Γονόρροια: είναι  ενδεικτικό σεξουαλικής κακοποίησης.

Τα άλλα μισά περιστατικά οφείλουνται σε άλλους παράγωντες, όπως:

  • Ατοπική δερματίτιδα
  • Έκζεμα
  • Σκληρυντικός ληχήνας
  • Ξένα σώματα
  • Τραυματισμός
  • Ουρολογικά προβλήματα

Διάγνωση

Από την επισκόπηση  μπορεί να δοθεί η διάγνωση. Η επισκόπηση γίνεται πάντα με την παρουσία του γονέα. Μπορεί να χρειαστεί να γίνει καλλιέργεια κολπικού υγρού. Η λήψη γίνεται με ένα μικρό αποστειρωμένο, στειλεό διαμέσου του υμένα. Συνήθως γίνονται δύο λήψεις, μια για την καλλιέργεια και η άλλη για την μικροσκοπική εξέταση. Μπορεί ο ειδικός παιδογυναικολόγος να προτείνει και Tape test επί υποψίας παρασιτίασης.

Σε ποιες περιπτώσεις γίνεται εξέταση υπό αναισθησία;

Εξέταση υπό αναισθησία προτείνεται σε υποτροπιάζουσες περιπτώσεις αιδοιοκολπίτιδας, όταν υπάρχει κολπική αιμόρροια επί εδάφους αρνητικής καλλιέργειας και για να αποκλειστούν ξένο σώμα και ραβδομυοσάρκωμα.

Πώς αντιμετωπίζεται η αιδοιοκολπίτιδα και τι λέμε;

Δίνουμε συμβουλές για:

  • Καλή υγιεινή
  • Καθαρισμός ‘από μπρός προς τα πίσω’
  • Βαμβακερά εσώρουχα
  • Αποφυγή αφρόλουτρου, αρωματικών σαπουνιών
  • Αντιβίωση εφόσον βρεθεί παθογόνο

Σύμμυση χειλέων

Η σύμμυση χειλέων αιδοίου παρουσιάζεται στο 1 με 4% των κοριτσιών. Δε συναντάμε ποτέ κατά τη γέννηση. Υπάρχει αυτόματη υποστροφή στην αρχή της εφηβείας, όμως κάνει συχνές υποτροπές.

Συμπτωματολογία

Η σύμμυση χειλέων συνήθως είναι ασυμπτωματική. Στη συμπτωματική ενδεχομένως να υπάρχουν ουρολογικά προβλήματα όπως αλλαγή της φοράς ούρων κατά την ούρηση και σταγονοειδής ούρηση. Μερικές φορές μπορεί να υπάρχει συνοδός αιδοιοκολπίτιδα. Επιπλοκές όπως ουρολοίμωξη και επίσχεση ούρων συναντάμε σπανιότατα.

Αντιμετώπιση

Σε μερική ή και ασυμπτωματική σύμμυση, δε χρειάζεται θεραπεία. Καθησυχάζουμε τους γονείς εφόσον ο κόλπος είναι παρών, οι συμφύσεις υποστρέφουν και εξηγούμε ότι δεν υπάρχουν επιπτώσεις στη μελλοντική γυναικολογική και σεξουαλική υγεία του κοριτσιού. Και να τηρούν καλή υγιεινή.

Θεραπεία

Στη συμπτωματική σύμμυση χειλέων δίνουμε θεραπεία με τοπικά οιτρογόνα. Η θεραπεία διαρκεί μέχρι και 6 εβδομάδες.

Η χειρουργική διάνοιξη υπό αναισθησία είναι σπάνια και υπάρχει υψηλός κίνδυνος υποτροπής.

Πρώιμη ήβη

Η ήβη θεωρείται φυσιολογικό γεγονός. Πρώιμη ήβη είναι η εμφάνιση στοιχείων ήβης προ των 8 ετών στα κορίτσια και προ των 9 ετών στα αγόρια.

Η πρώιμη ήβη χρήζει διερεύνησης, αν και αποτελεί ιδιοπαθή κατάσταση στα περισσότερα κορίτσια.

Τα αιτία της πρώιμης ήβης είναι ιδιοπαθής. Η πρώιμη ήβη διακρίνεται σε κεντρική πρώιμη ήβη και σε περιφερική πρώιμη ήβη.

Η κεντρική πρώιμη ήβη χαρακτηρίζεται από την πρόωρη έκκριση γοναδοτροπινών.

Η περιφερική πρώιμη ήβη δεν εξαρτάται από την πρόωρη έκκριση γοναδοτροπινών και υπάρχουν ορμονοεκκριτικοί όγκοι.

Τι κάνουμε όταν υποψιαζόμαστε πρώιμη ήβη;

Γίνεται φυσική εξέταση του κοριτσιού, δηλαδή μετράμε ύψος, βάρος, καμπύλες ανάπτυξης. Εξετάζουμε το δέρμα για ακμή, τριχοφυΐα, καφέ κηλίδες και ψηλάφηση κοιλίας για τυχόν μάζες.

Διάγνωση και διάκριση κεντρικής και περιφερικής ήβης.

Η διάγνωση μπορεί να περιλαμβάνει:

  • LHRH test όπου θα έχουμε ευαισθητοποίηση τιμών (αύξηση κυρίως LH) σε κεντρική πρώιμη ήβη και καταστολή σε περιφερικής αιτιολογίας.
  • Οστική ηλικία με ακτινογραφία άκρας χειρός.
  • Περαιτέρω διερεύνηση με απεικόνιση εγκεφάλου (MRI), εφόσον επιβεβαιωθεί κεντρική πρώιμη ήβη.
  • Υπερηχογράφημα κάτω κοιλίας και έλεγχος επινεφριδίων σε περιφερική πρώιμη ήβη.

Κεντρική πρώιμη ήβη

Η κεντρική πρώιμη ήβη είναι πιο συνήθης (50–85%) και μπορεί να οφείλεται σε συγγενείς μορφές, όπου θα υπάρχει αντίστοιχο  θετικό οικογενειακό ιστορικό και σε εγκεφαλικές διαταραχές (7%), όπως:

  • Υδροκέφαλος
  • Όγκοι εγκεφάλου—π.χ. γλοιώματα
  • Φλεγμονές (εγκεφαλίτιδα)
  • Νευροϊνωμάτωση

Τα αίτια της περιφερικής  πρώιμης ήβης είναι ορμονοεκκρικτικοί όγκοι:

  • McCune Albright
  • Υποθυρεοειδισμός
  • Αυτόνομα ωοθυλάκια
  • Αδενώματα- όγκοι γονάδων ή επινεφριδίων

Πότε ξεκινάμε θεραπεία;

Η θεραπεία θα πρέπει να ξεκινά όταν:

  • Η οστική ηλικία είναι >2 ετών από εκείνη της χρονολογικής ηλικίας.
  • Κορίτσια με πρώιμη ήβη ηλικίας μικρότερη των 8 ετών.
  • Κορίτσια με εμμηναρχή πριν από την ηλικία των 10 ετών.

Και όταν υπάρχουν ψυχολογικοί/συμπεριφορικοί λόγοι.

Στην κεντρική πρώιμη ήβη, οι αιτίες που εξαρτώνται από την GnRH, η θεραπεία είναι με αγωνιστή GnRH το οποίο μειώνει την έκκριση της υποφυσιακής FSH/LH. Η θεραπεία χορηγείται ανά 12 εβδομάδες και συνεχίζεται συνήθως για 1-2 έτη. Στόχος είναι η εμμηναρχή να επέλθει σε ηλικία >11 ετών και εξατομικεύεται.

Η θεραπεία της περιφερικού τύπου πρώιμης ήβης εξαρτάται από το αίτιο. Σε λειτουργικές κύστεις της ωοθήκης προτιμάται η συντηρητική παρακολούθηση. Συνήθως επέρχεται αυτόματη υποστροφή ενός αυτόνομου ωοθυλακίου.  Πιθανόν να χρειαστεί χειρουργική επέμβαση επί ενδείξεων. Όμως υπάρχει κίνδυνος συχνής υποτροπής.

Κύστεις ωοθηκών

Οι κύστεις ωοθηκών στην παιδική ηλικία δεν είναι ποτέ λειτουργικές, εκτός αν πρόκειται για νεογνό, βρέφος ή κορίτσι με πρώιμη ήβη. Είναι ένα σπάνιο εύρημα (<2% των κοριτσιών). Στα νεογνά συνήθως παρουσιάζεται 4 μήνες μετά τη γέννηση και υποστρέφεται αυτόματα.

Οι κύστεις ωοθηκών στην παιδική ηλικία οφείλονται σε:

  • Περιφερική πρώιμη ήβη, το οποίο χαρακτηρίζεται από ταχύτατη εμφάνιση σημείων ήβης, θηλαρχή παράλληλα με αιμόρροια από τον κόλπο και στον ορμονολογικό έλεγχο υψηλά επίπεδα οιστραδιόλης με κατεσταλμένες γοναδοτροπίνες. Οι κύστες υποστρέφουν συχνά μόνες τους.

Η χειρουργική αντιμετώπιση δεν έχει θέση παρά μόνο αν υπάρχει υποψία για όγκο των κοκκωδών κυττάρων.

  • Μεμονωμένο φαινόμενο- Αυτόνομο ωοθυλάκιο, όπου συνήθως υπάρχει αυτόματη υποστροφή. Μπορεί να χρειαστεί χειρουργική αντιμετώπιση επί ενδείξεων.
  • Σύνδρομο McCune Albright-χαρακτερίζεται από μονόπλευρη αυτόματη διέγερση της ωοθήκης (ανεξάρτητη από γοναδοτροπίνες), Cafe au lait spots από την ίδια πλευρά της ωοθηκικής κύστης και ινώδης δυσπλασία των οστών. Οι βλάβες είναι μονόπλευρες, οδηγούν σε αυτόματα κατάγματα και σκελετική παραμόρφωση.

Πότε παρεμβαίνουμε;

Συνήθως η θεραπεία είναι συντηρητική. Παρεμβαίνουμε χειρουργικά όταν η κύστη έχει πολύ μεγάλο μέγεθος και σε περίπτωσης συστροφής. Η συστροφή είναι πιθανότερη στην παιδική ηλικία λόγω της θέσης της ωοθήκης και του μικρότερου μεγέθους της μήτρας.

Τραυματισμοί

Το τραύμα των γεννητικών οργάνων είναι η πιο κοινή γυναικολογική αιτία επισκέψεων στο τμήμα επειγόντων περιστατικών. Οι τραυματισμοί οφείλονται συνήθως σε πτώση σε αντικείμενα όπως ποδηλάτα, έπιπλα ή εξοπλισμός παιδικής χαράς. Μπορεί να προκληθούν μώλωπες, αιματώματα και ρήξεις του αιδοίου, των πτυχών της κλειτορίδας, των μικρών χειλέων ή του περιουρηθρικού ιστού. Το τραύμα των γεννητικών οργάνων μπορεί να προκαλέσει κολπική αιμορραγία και επίσχεση ούρων.

Στην περίπτωση των μη διεισδυτικών τραυματισμών, ο παρθενικός υμένας και ο κόλπος συνήθως δεν τραυματίζονται. Οι διεισδυτικοί τραυματισμοί που αφορούν τον παρθενικό υμένα και τον κόλπο μπορεί να προκύψουν εάν ένα παιδί πέσει πάνω σε ένα μυτερό αντικείμενο, όπως στύλους φράχτη, έπιπλα ή παιχνίδια μπάνιου ή σαπουνιού κατά τη διάρκεια του μπάνιου. Σημαντικές κολπικές ρήξεις μπορεί επίσης να εμφανιστούν εάν ο κόλπος διαταθεί υπερβολικά με νερό, όπως κατά τη διάρκεια χρήση νεροτσουλήθρων. Στην περίπτωση τραυματισμών υπερβολικής διάτασης, το εξωτερικό τραύμα μπορεί να είναι ελάχιστο, το οποίο μπορεί να είναι παραπλανητικό. Μια εξέταση υπό αναισθησία είναι απαραίτητη τόσο για τον εντοπισμό της πηγής της αιμορραγίας όσο και για την εκτίμηση της έκτασης του τραυματισμού. Οι επιφανειακές ρήξεις που δεν αιμορραγούν ενεργά μπορούν να επουλωθούν χωρίς αποκατάσταση.

Διαφορετικά, οι ρήξεις θα πρέπει να επιδιορθωθούν με στόχο την αποκατάσταση της ανατομίας και την επίτευξη αιμόστασης. Τα μικρά, μη επεκτεινόμενα αιματώματα πρέπει να αντιμετωπίζονται με πάγο, ανακούφιση από τον πόνο και μειωμένη δραστηριότητα. Η χειρουργική θεραπεία πρέπει να αποφεύγεται για να αποφευχθεί ο κίνδυνος μόλυνσης. Πολλές μελέτες καταδεικνύουν ότι οι περισσότεροι τυχαίοι τραυματισμοί των γεννητικών οργάνων μπορούν να αντιμετωπιστούν συντηρητικά.

Ενώ το τραύμα των γεννητικών οργάνων μπορεί να συμβεί από πτώσεις και ατυχήματα, όλα τα παιδιά που παρουσιάζουν τραύμα στα γεννητικά όργανα πρέπει να αξιολογηθούν για την πιθανότητα σεξουαλικής ή και σωματικής κακοποίησης. Οι ειδικοί θα αξιολογήσουν το παιδί για πιθανή κατάχρηση μέσω προσεκτικής ανάκρισης και σωματική εξέταση. Εάν υπάρχει υποψία κατάχρησης, πρέπει να γίνει αναφορά του περιστατικού στις αρμόδιες αρχές για περαιτέρω αξιολόγηση.

Σεξουαλική Κακοποίηση

Ένα στα πέντε παιδιά είναι θύμα σεξουαλικής κακοποίησης. Συνήθως ο δράστης είναι φροντιστής ή γνωστό μέλος της οικογένειας και υπάρχει υψηλή υποψία.

Η σεξουαλική κακοποίηση παιδιών είναι μια περίπλοκη υπόθεση για κάθε γιατρό. Απαιτεί προσεκτική εξέταση με τα σωστά βήματα για την αξιολόγηση της πιθανότητας σεξουαλικής επίθεσης, συμπεριλαμβανομένης της σωστής τεκμηρίωσης για τη χρήση της στο δικαστήριο για να μπορέσουμε να προσδιορίσουμε τα αληθινά γεγονότα.

Η σεξουαλική επίθεση είναι η επαφή ή η αλληλεπίδραση μεταξύ ενός παιδιού και ενός ενήλικα όταν το παιδί χρησιμοποιείται για τη σεξουαλική διέγερση του ενήλικα ή άλλου ατόμου. Μπορεί επίσης να διαπράττεται από ανήλικο είτε όταν αυτό το άτομο είναι σημαντικά μεγαλύτερο είτε σε θέση εξουσίας ή ελέγχου πάνω σε αυτό το παιδί. Η διάγνωση γίνεται πιο συχνά από το ιστορικό καθώς η φυσική εξέταση είναι γενικά φυσιολογική. Η εξέταση θα πρέπει να πραγματοποιείται από άτομο με σημαντική εμπειρία στην αξιολόγηση της σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών και η κατάλληλη εκπαίδευση πρέπει να γίνεται σε οποιονδήποτε γιατρό εμπλέκεται στην εξέταση αυτών των παιδιών.

Η εξέταση ξεκινά πάντα με συνέντευξη του φροντιστή και αν είναι δυνατόν, του παιδιού χωριστά. Υπάρχουν οδηγίες για τη μορφή της συνέντευξης για να είναι με ανοιχτές ερωτήσεις, δίνοντας το χρόνο στο παιδί να απαντήσει με όσο περισσότερες λεπτομέρειες μπορεί. Μετά την εξέταση και τη συλλογή των δειγμάτων το σημαντικό είναι η μετέπειτα παρακολούθηση από ειδικό εκπαιδευμένο προσωπικό. Υπάρχει ειδικό πρωτόκολλο για την ιατρική παρακολούθηση μετά από σεξουαλική επίθεση.

Η προστασία από περαιτέρω κακοποίηση και η συναισθηματική υποστήριξη του θύματος και της οικογένειάς του είναι το επόμενο βήμα που πρέπει να γίνει από κατάλληλα εκπαιδευμένο προσωπικό.

Ενδιαφέρεστε για ραντεβού;

Για οποιαδήποτε πληροφορία ή για να κλείσετε ραντεβού, μπορείτε να μας καλέσετε στο 6948721670 ή να επικοινωνήσετε μαζί μας μέσω των στοιχείων που θα βρείτε στη σελίδα επικοινωνίας.

Κλείστε Ραντεβού